دلیل افزایش شدید قیمت رم در سال ۲۰۲۵
🔺 بحران تقاضا و کمبود عرضه در بازار حافظه
در ماههای اخیر بازار جهانی رم (DRAM) یکی از پرنوسانترین دورههای خود را تجربه کرده است. قیمت ماژولهای حافظه در مدت کوتاهی جهشی بیسابقه داشته و کاربران عادی و حتی تولیدکنندگان بزرگ را غافلگیر کرده است. اما چرا چنین اتفاقی افتاد و آیندهی قیمت رم چه مسیری را طی میکند؟
هجوم تقاضا از سمت هوش مصنوعی و مراکز داده
اصلیترین عامل افزایش قیمت رم، رشد انفجاری تقاضا از سمت صنایع هوش مصنوعی و دیتاسنترها است.
مدلهای زبانی و سیستمهای پردازشی پیشرفته مثل ChatGPT، Copilot، Gemini و سرویسهای ابری غولهایی مثل آمازون و مایکروسافت، به حافظهی رم با ظرفیت و پهنای باند بالا نیاز دارند.
تقریباً تمام شرکتهای بزرگ فناوری از رمهای DDR5 و HBM در سرورهای خود استفاده میکنند، و همین باعث شده تولیدکنندگان بزرگ مثل Samsung، SK Hynix و Micron تمام ظرفیت تولیدشان را به سمت رمهای مخصوص سرورها ببرند. در نتیجه، سهم رمهای دسکتاپ و لپتاپ در بازار کاهش یافته و قیمتها بالا رفته است.
⚙️ توقف تدریجی تولید نسلهای قدیمیتر (مثل DDR4)
در حالیکه بیشتر کاربران خانگی هنوز از DDR4 استفاده میکنند، تولیدکنندگان بزرگ تمرکز خود را روی نسلهای جدیدتر گذاشتهاند.
کارخانهها در حال تعطیل کردن خطوط تولید DDR4 هستند و این یعنی موجودی جهانی بهشدت محدود شده است.
این پدیده را در گزارشهای Tom’s Hardware و PCWorld هم تأیید کردهاند: قیمت DDR4 در برخی مناطق طی دو ماه اخیر بیش از ۵۰٪ رشد داشته است.
💰 بازار رم، گرفتار چرخه کلاسیک کمبود و افزایش قیمت
در بازار سختافزار، همیشه یک چرخه تکرار میشود: وقتی عرضه کم میشود و تقاضا افزایش مییابد، تولیدکنندهها بلافاصله قیمت را بالا میبرند تا سود خود را حفظ کنند.
در حال حاضر، همین وضعیت دقیقاً برای DRAM اتفاق افتاده است.
افزایش تقاضا برای رمهای سرور، تولید کمتر نسلهای قدیمی و هزینهی بالای تولید نسلهای جدید، باعث شده تعادل بازار بههم بخورد.
نتیجه؟ افزایش قیمت رم در تمام سطوح — از لپتاپهای میانرده تا سیستمهای گیمینگ.
🌍 تأثیر زنجیره تأمین جهانی و مسائل ژئوپلیتیکی
عامل دیگری که نباید نادیده گرفت، بحران زنجیره تأمین جهانی و درگیریهای ژئوپلیتیکی است.
کشورهایی مثل چین، تایوان و کرهجنوبی که قطب تولید تراشه و حافظه هستند، با محدودیتهای صادراتی، تعرفهها و نوسانات مواد اولیه مواجهاند.
هر اختلال در زنجیره تأمین این کشورها، به سرعت قیمت حافظه در جهان را بالا میبرد.
در کنار آن، افزایش قیمت انرژی و مواد اولیه، هزینهی نهایی تولید تراشههای حافظه را بیشتر کرده و شرکتها این هزینه را مستقیم به مشتری منتقل کردهاند.
🔋 نقش فناوریهای جدید مثل HBM و DDR5 در افزایش قیمت
نسل جدید رمها مثل HBM3 و DDR5 بهدلیل ساختار پیچیدهتر و فرآیند تولید گرانتر، هزینه بالاتری دارند.
تولید این تراشهها نیازمند تجهیزات بسیار پیشرفته و زمانبر است، در حالیکه تقاضا برایشان بهسرعت بالا میرود.
به همین دلیل حتی با رشد ظرفیت تولید، قیمت پایین نخواهد آمد تا زمانی که کارخانهها بتوانند پاسخگوی بازار باشند.
🇮🇷 وضعیت بازار رم در ایران
بازار ایران معمولاً با تأخیر چند هفتهای از تغییرات جهانی تأثیر میگیرد. اما از تابستان ۲۰۲۵ تاکنون، قیمت رم در فروشگاههای ایرانی بین ۸۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش داشته است.
ماژولهای DDR4 که سال گذشته با قیمت حدود ۱.۵ میلیون تومان برای ۸ گیگابایت فروخته میشدند، حالا به بالای ۳ تا ۴ میلیون تومان رسیدهاند.
رمهای DDR5 هم با افزایش مشابه مواجهاند، مخصوصاً برندهایی مثل Corsair، Kingston و G.Skill.
با توجه به اینکه نرخ دلار و هزینه واردات نیز در نوسان است، احتمالاً این رشد قیمت در ایران ادامهدار خواهد بود.
🔮 آینده بازار رم؛ آیا کاهش قیمت در راه است؟
به گفتهی تحلیلگران مؤسسات فناوری، قیمت رم احتمالاً تا اواسط سال ۲۰۲۶ همچنان بالا میماند.
تنها زمانی که خطوط تولید DDR5 و HBM به ظرفیت کامل برسند و تقاضای مراکز داده تثبیت شود، ممکن است شاهد کاهش تدریجی قیمت باشیم.
اما در حال حاضر، کاربران عادی باید بدانند: اگر قصد ارتقای سیستم دارید، خرید زودتر رم عاقلانهتر است؛ چون با ادامه روند فعلی، قیمتها تا پایان سال احتمالاً باز هم افزایش خواهند داشت.
🧩 جمعبندی
افزایش قیمت رم در سال ۲۰۲۵ نتیجهی مستقیم سه عامل کلیدی است:
- رشد تقاضا از سمت بازار هوش مصنوعی و سرورها
- کاهش عرضه نسلهای قدیمیتر مثل DDR4
- افزایش هزینه تولید و مشکلات زنجیره تأمین
این ترکیب، رم را به یکی از پرنوسانترین قطعات بازار سختافزار تبدیل کرده است.
بنابراین اگر کاربر حرفهای یا گیمر هستید، بهتر است خرید رم را به تعویق نیندازید — چون آینده کوتاهمدت، چندان ارزان نخواهد بود.
